Obser­wa­cje flar Iri­dium

Być może nie­któ­rzy z Was mie­li oka­zję kie­dyś widzieć dziw­ne roz­bły­ski na wie­czor­nym lub poran­nym nie­bie, któ­re trwa­ły kil­ka sekund i zni­ka­ły, prze­su­wa­jąc się po nie­bo­skło­nie powol­nym ruchem. Bar­dzo praw­do­po­dob­ne jest, że były to tzw. fla­ry Iri­dium. Co to wła­ści­wie jest? Wytłu­ma­cze­nie jest bar­dzo pro­ste. Roz­bły­ski te to zającz­ki” pusz­cza­ne w stro­nę Zie­mi z orbi­ty przez pane­le ante­no­we sate­li­tów tele­ko­mu­ni­ka­cyj­nych z sie­ci Iri­dium. Sieć tą two­rzy łącz­nie 66 sate­li­tów (nie licząc zapa­so­wych), co spra­wia, że fla­ry może­my obser­wo­wać bar­dzo czę­sto, nawet kil­ka razy w cią­gu wie­czo­rów i poran­ków. Snop świa­tła pada­ją­cy na powierzch­nię Zie­mi prze­su­wa się po niej, stąd też wra­że­nie poja­wia­nia się na nie­bie bły­sku i jego gaśnię­cia. Naj­ja­śniej­sza fla­ra wystę­pu­je zawsze w cen­trum sno­pu świa­tła, a im dalej od tego punk­tu, tym słab­szy jest roz­błysk. Gene­ral­nie wiąz­ka świa­tła jest dość wąska, dla­te­go prze­wi­dy­wa­nie flar nale­ży prze­pro­wa­dzać dla kon­kret­nej loka­li­za­cji, w któ­rej się znaj­du­je­my.

Flara Iridium nr 46, 2014.02.15 04:52:31Fla­ra Iri­dium nr 46, 15 lute­go 2014. Widocz­ny jest ślad, jaki pozo­sta­wił sate­li­ta na nie­bie. Roz­błysk nastą­pił w środ­ko­wej czę­ści linii, co widać po jej jasno­ści.

Ale dość teo­rii, przejdź­my do rze­czy, czy­li jak obser­wo­wać te zja­wi­ska. Jak prze­wi­dzieć fla­rę? W tym celu może­my posłu­żyć się spe­cjal­ny­mi pro­gra­ma­mi kom­pu­te­ro­wy­mi, jakim jest na przy­kład Orbi­tron pol­skie­go autor­stwa. Może­my też sko­rzy­stać z dedy­ko­wa­nych stron inter­ne­to­wych, któ­re za nas odpo­wied­nie obli­cze­nia wyko­na­ją. Jed­ną z takich stron jest http://​www​.heavens​-abo​ve​.com/ i na przy­kła­dzie tej stro­ny opi­szę, jak przy­go­to­wać sobie kalen­darz roz­bły­sków Iri­dium. A napraw­dę war­to choć raz zoba­czyć jasną fla­rę na nie­bie.

1. Uru­cha­mia­my witry­nę http://​www​.heavens​-abo​ve​.com/

2. Stro­na jest dostęp­na w języ­ku angiel­skim (http://​www​.heavens​-abo​ve​.com/​S​e​t​C​u​l​t​u​r​e​.​a​s​h​x​?​n​e​w​c​u​l​=en) i pol­skim (http://​www​.heavens​-abo​ve​.com/​S​e​t​C​u​l​t​u​r​e​.​a​s​h​x​?​n​e​w​c​u​l​=pl). Język usta­wić może­my w pra­wym gór­nym rogu stro­ny w małej kwa­dra­to­wej ram­ce. Porad­nik ten będzie uwzględ­niał obie wer­sje języ­ko­we dostęp­ne na dzień, w któ­rym został napi­sa­ny.

3. Usta­wia­my miej­sce, w któ­rym się znaj­du­je­my, kli­ka­jąc na link Zmień miej­sce obser­wa­cji” (“Chan­ge your obse­rving loca­tion”) . W polu Wpisz nazwę loka­li­za­cji” (“Enter pla­ce to search for”) wpi­su­je­my nazwę miej­sco­wo­ści, w któ­rej się znaj­du­je­my i jeśli ta znaj­du­je się w bazie ser­wi­su, wybie­ra­my ją z listy poni­żej, nazwa­nej Wyni­ki wyszu­ki­wa­nia” (“Search results”). Może­my zamiast tej pro­ce­du­ry użyć mapy znaj­du­ją­cej się poni­żej, aby zła­pać i upu­ścić wskaź­nik w punk­cie, gdzie jeste­śmy. Pod mapą doko­nu­je­my final­nych usta­wień. Może­my np. w polu Nazwa” (“Name”) nazwać naszą loka­li­za­cję. Spraw­dza­my, czy stre­fa cza­so­wa w polu poni­żej jest pra­wi­dło­wa. Kon­fi­gu­ra­cję koń­czy­my, kli­ka­jąc przy­cisk Aktu­ali­zuj” (“Upda­te”).

4. Loka­li­za­cja zosta­nie zapi­sa­na w cia­stecz­kach naszej prze­glą­dar­ki i nie będzie­my musie­li jej za każ­dym razem wybie­rać do momen­tu usu­nię­cia danych prze­glą­dar­ki. Może­my też zare­je­stro­wać się w ser­wi­sie tutaj, a potem logo­wać do nie­go, aby nasze usta­wie­nia były pamię­ta­ne na każ­dym sprzę­cie, z któ­re­go korzy­sta­my. Link do logo­wa­nia znaj­du­je się nad lin­kiem usta­wia­nia loka­li­za­cji.

5. Jeste­śmy na stro­nie głów­nej ser­wi­su. W pod­me­nu Sate­li­ty” (“Satel­li­tes”) znaj­du­je­my link Fla­ry Iri­dium” (“Iri­dium Fla­res”) i prze­cho­dzi­my do stro­ny, w któ­rej zoba­czy­my tabe­lę z tygo­dnio­wym kalen­da­rzem roz­bły­sków. Zakres dat widzi­my pod napi­sem Fla­ry Iri­dium” (“Iri­dium Fla­res”). W wier­szu zaty­tu­ło­wa­nym Począ­tek okre­su wyszu­ki­wa­nia” (“Search period start”) poda­na jest począt­ko­wa data. Data koń­co­wa poda­na jest wiersz niżej. Zakres dat może­my zmie­niać przy­ci­ska­mi strza­łek umiesz­czo­ny­mi po pra­wej stro­nie od wier­szy z poda­ny­mi data­mi.

6. Tabe­la przed­sta­wia 8 kolumn z dany­mi. Począw­szy od pierw­szej kolum­ny są to czas zda­rze­nia, jasność fla­ry w miej­scu obser­wa­cji, wyso­kość nad hory­zon­tem, azy­mut z poda­ną w nawia­sie orien­ta­cyj­ną stro­ną świa­ta, numer sate­li­ty Iri­dium, odle­głość od cen­trum fla­ry, jasność w cen­trum fla­ry, wyso­kość Słoń­ca (a w zasa­dzie głę­bo­kość pod hory­zon­tem).

7. Naj­waż­niej­sze dla nas są dwie pierw­sze kolum­ny. Stwier­dza­my kie­dy nastą­pi roz­błysk i jak jasny będzie. Decy­du­je­my, czy dane zda­rze­nie nas inte­re­su­je. Ska­la jasno­ści poda­nych flar to magni­tu­do. Im mniej­sza licz­ba, tym jaśniej­sza fla­ra. Np. roz­błysk o jasno­ści ‑5 jest jaśniej­szy niż ten o jasno­ści ‑1. Fla­ry o jasno­ści więk­szej, niż ‑1 są bar­dzo jasne. Tu uwa­ga: cza­sem zda­rza się, że roz­błysk jest sil­niej­szy lub słab­szy, niż prze­wi­dzia­no to w tabe­li. War­to zatem obser­wo­wać wszyst­kie zja­wi­ska w danym cza­sie, bo ciem­na według tabe­li fla­ra może nas pozy­tyw­nie zasko­czyć pod­czas, gdy teo­re­tycz­nie jasny roz­błysk oka­że się mało wido­wi­sko­wy.

8. Gdy już wybie­rze­my inte­re­su­ją­ce nas zda­rze­nie, może­my klik­nąć na czas poja­wie­nia się fla­ry w tabe­li. Przej­dzie­my do stro­ny z mapą nie­ba, na któ­rej cią­głą linią zazna­czo­ny jest tor lotu sate­li­ty wraz z momen­tem roz­bły­sku zazna­czo­nym gwiazd­ką. Mapa poka­zu­je cza­sy z dokład­no­ścią do minu­ty. Pamię­taj­my jed­nak, że zda­rze­nie nastę­pu­je w kon­kret­nej sekun­dzie, dla­te­go dane w tabe­li z punk­tu 5 poda­ją czas co do sekun­dy. Mapa pozwo­li nam lepiej okre­ślić miej­sce fla­ry za pomo­cą nanie­sio­nych na jej obrę­bie kie­run­ków świa­ta. Przed i po roz­bły­sku sate­li­ta jest zbyt ciem­ny, aby był widocz­ny gołym okiem. Nie musi­my jed­nak kie­ro­wać wzro­ku dokład­nie. Roz­błysk na pew­no zwró­ci naszą uwa­gę.

9. Pod mapą znaj­dzie­my tabe­lę z dany­mi, któ­re może­my potrak­to­wać raczej jako cie­ka­wost­kę. Potrzeb­ne dane mamy już w tabe­li z punk­tu 5.

10. Na samym dole stro­ny znaj­du­je się mapa Google z nasza loka­li­za­cją oraz linią wyzna­cza­ją­cą tor cen­trum fla­ry poru­sza­ją­ce­go się po powierzch­ni Zie­mi.

I to wszyst­ko, cze­go potrze­bu­je­my, aby zaob­ser­wo­wać roz­błysk Iri­dium. Powo­dze­nia!

Wszel­kie pra­wa zastrze­żo­ne. Kopio­wa­nie i wyko­rzy­sty­wa­nie frag­men­tów tek­stu bez zgo­dy auto­ra zabro­nio­ne. Kopio­wa­nie i wyko­rzy­sty­wa­nie tek­stu w jego ory­gi­nal­nej peł­nej posta­ci dozwo­lo­ne pod warun­kiem poda­nia źró­dła.